PRACA NA ISLANDII

mefistofeles

Prawo obcokrajowców do pracy w Islandii
Obywatele krajów Zjednoczonej Europy mają prawo podjęcia pracy na Islandii bez potrzeby uzyskania specjalnego pozwolenia na pracę zgodnie z ustawami państw członkowskich. Do państw członkowskich należą: Austria, Belgia, Wielka Brytania, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Holandia, Irlandia, Islandia, Włochy, Lichtenstein, Luksemburg, Norwegia, Portugalia, Szwecja, Niemcy, Cypr, Malta oraz państwa wymienione poniżej. Dla obywateli Szwajcarii obowiązują porównywalne przepisy.

Do 1 maja 2009 roku każdy pracodawca zatrudniający obywateli Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Słowacji, Słowenii, Czech lub Węgier powinien zgłosić ten fakt do Urzędu Pracy (Vinnumálastofnun). W zgłoszeniu powinno być podane imię i nazwisko pracodawcy, numer ewidencyjny (kennitala), adres oraz dane osobowe osoby zatrudnionej (imię i nazwisko, numer ewidencyjny, adres zameldowania na Islandii). Do zgłoszenia powinna być dołączona również umowa o zatrudnieniu zapewniająca cudzoziemcowi wynagrodzenie oraz inne świadczenia zgodnie z prawem islandzkim i umowach zbiorowych.

Dla obywateli krajów innych niż Zjednoczonej Europy obowiązują przepisy, gdzie pracodawca ma obowiązek ubiegania się o pozwolenie na pracę i pobyt dla takich osób przed ich przyjazdem do kraju.

Kursy języka islandzkiego
Zgodnie z prawem pracodawcy i związki zawodowe powinni udzielić pracownikom pochodzącym z krajów spoza Zjednoczonej Europy i posiadającym prawo do pracy wszelkich informacji dotyczących kursów podstawowej nauki języka islandzkiego, nauki o społeczeństwie oraz innych kursów, które są oferowane dla takich osób i ich rodzin.

Pensje i inne świadczenia
Związki zawodowe zajmują się uzgodnieniem wysokości wynagrodzeń oraz innych świadczeń na rynku pracy. Umowy zbiorowe pomiędzy pracodawcami a związkami zawodowymi są umowami o minimalnym wynagrodzeniu w odpowiedniej branży.
W umowach tych zawarte są postanowienia o wynagrodzeniu za pracę dzienną oraz nadgodziny, przepisy dotyczące wypłaty wynagrodzenia, wypłaty urlopowe, świadczenia chorobowe i powypadkowe, czasie pracy i odpoczynku, warunki w miejscu pracy, okres wypowiedzenia zatrudnienia itd.
Postanowienia umowy zbiorowej dotyczą świadczeń podstawowych niezależnie od płci, narodowości i okresu zatrudnienia wszystkich pracowników w odpowiednich branżach.
Indywidualne umowy między pracownikami i pracodawcami zaniżające wyżej wymienione warunki są nieważne.

Umowa o zatrudnieniu
Pracodawca ma obowiązek w terminie dwóch miesięcy od podjęcia przez
pracownika pracy zawarcia pisemnej umowy o zatrudnieniu. W umowie powinny
znajdować się informacje m.in. takie jak: imię i nazwisko osób zawierających
umowę, miejsce zatrudnienia, krótki opis wykonywanej pracy, wysokość
wynagrodzenia, godziny pracy oraz informacje dotyczące przynależności do funduszu emerytalnego i związku zawodowego przez pracownika.

Wyciąg z informacją o wynagrodzeniu
Pracownik ma prawo mieć dostęp do wyciągu z informacją o wynagrodzeniu przy każdej wypłacie. W wyciągu powinien być podany szczególny opis tego, z czego składa się wynagrodzenie. W wyciągu mają być podane również informacje takie jak: imię i nazwisko, numer ewidencyjny zarówno pracownika jak i pracodawcy, okres wykonanej pracy oraz potrącenia na świadczenia publiczne. Ważne jest, aby pracownik miał dostęp do wyciągu, ponieważ w przypadku, gdyby pracodawca nie dokonywał opłat podatkowych lub nie opłacał składek emerytalnych itp., pracownik może mieć problemy natury prawnej jeśli nie będzie on w stanie udowodnić, że dokonano wszelkich należnych opłat.

Informacje o wynagrodzeniu i godzin pracy w poniżej podanym przykładzie nawiązują do umowy zbiorowej zwykłych pracowników fizycznych (opis w odnośniku)

Godziny pracy
Zgodznie z prawem tydzień pracy powinien wynosić 40 godzin w okresie od poniedziałku do piątku. W odniesieniu do niektórych branż związki zawodowe zmniejszyły tydzień pracy, tj. dla pracowników biur i osób z branży handlowej. Okres przerwy na posiłki waha się od 30 do 60 minut, przy czym najczęściej jest to 60 minut. Godziny posiłków nie są wliczane do godzin pracy.
Przerwy na kawę w godzinach pracy dziennej są zazwyczaj 2, po 20 minut każda: jedna w przedpołudnie i druga w popołudnie. Przerwa na kawę jest wliczana do godzin pracy.

Godziny odpoczynku pracowników
Pracownikom przysługuje minimum 11 godzin odpoczynku na dobę i conajmniej 1 dzień odpoczynku w tygodniu. W miarę możlwości dzień odpoczynku powinien przypadać na niedzielę.
Maksymalna ilośc godzin pracy w tygodniu nie powinna być większa od 48 godzin pracy włącznie z nadgodzinami.

Choroby i wypadki przy pracy
Pracownikom należy się wynagrodzenie przez określony czas w przypadku jeśli pracownik nie jest obecny w pracy z powodu choroby lub wypadku w godzinach poza pracą. Przez okres pierwszego roku pracy przysługuje pracownikom 2 dni chorobowe w miesiącu. W przypadku, kiedy pracownik ulega wypadkowi przy pracy należy mu się wynagrodzenie przez okres do 3 miesięcy nie wliczając w to prawa do dni chorobowych. Pracownik ma obowiązek zawiadomić pracodawcę o chorobie, przy czym pracodawca ma też prawo zarządać zaświadczenie lekarskie.
Pracodawca ma obowiązek zabezpieczenia pracowników przez wypadkami śmiertelnymi, dłuższą niezdolnością do pracy, regularnąniezdolnością do pracy z powodu wypadków w miejscu pracy lub w drodze z domu do pracy i odwrotnie.

Urlop
Każdy pracownik ma prawo do corocznego urlopu. Zgodnie z prawem minimalny okres urlopu wynosi dwa dni od każdego przepracowanego miesiąca w roku.
Minimalne wynagrodzenie urlopowe wynosi 10,17% od całości wynagrodzenia.
W umowach zbiorowych związków zawodowych często można znaleźć
postanowienia o korzystniejszym prawie dotyczącym urlopu.

Fundusze emerytalne
Wszyscy pracownicy w wieku od 16 do 70 lat mają obowiązek ubezpieczenia się w funduszach emerytalnych. Pracodawcy zobowiązani są do odprowadzania od pensji pracowników kwoty przeznaczonej na poczet składki na fundusz emerytalny i uiscić ją wraz ze swoją należną częścią. Najniższa składka wynosi 10% od kwoty wynagrodzenia, która z kolei dzieli się na 4% składki pracownika pobieranej od kwoty wynagrodzenia i 7% składki pracodawcy. Od 1 stycznia 2007 roku składka pracodawcy będzie wynosić 8%. Dodatkowo pracownik może zwiększyć składkę o minimalnie 2% do funduszu emerytalnego (fundusz gminny i aktywa własne) i w tym przypadku składka pracodawcy wynosi 2%.

Równouprawnienie kobiet i mężczyzn
Zarówno kobietom jak i mężczyznom zatrudnionym przez tego samego
pracodawcę przysługuje identyczne wynagrodzenie i inne świadczenia za wykonanie porównywalnej pracy. Przez inne świadczenia, tj. oprócz wynagrodzenia, rozumie się prawo do funduszy emerytalnych, urlopu i choroby oraz wszystkie inne świadczenia i prawa finansowe.

Podatki
Oprócz podatku lokalnego pracodawca ma obowiązek co miesiąc odprowadzać podatek dochodowy od wynagrodzenia swoich pracowników. Stopa oprocentowania podatkowego wynosi 35,72% za rok 2007. Pracownicy mają prawo do specjalnych personalnych zniżek podatkowych, które potrąca się od wynagrodzenia przed jego końcowym opodatkowaniem. Personalna zniżka podatkowa za rok 2007 wynosi 32.150 koron miesięcznie. W celu uzyskania zniżki podatkowej każdy pracownik musi złożyć zaświadczenie o uzyskaniu zniżki swojemu pracodawcy lub osobie wypłacającej wynagrodzenie. O takie zaświadczenie można ubiegać się w urzędzie podatkowym. Obywatele Zjednoczonej Europy oraz inne osoby, które nie muszą mieć prawa do pracy, mogą otrzymać owe zaświadczenie po uzyskaniu numeru ewidencyjnego i pozwolenia na pobyt. W innym przypadku zaświadczenie otrzymuje się po uzyskaniu prawa do pracy i zezwolenia na pobyt.

Przysługujące prawa
Prawo do wykonywania danego zawodu lub pracy jest uwarunkowane prawem o ukończeniu przez daną osobę określonego kursu lub uzyskaniu uprawnienia do wykonywania danego zawodu lub pracy.
Zatem w niektórych branżach wymagane są określone uprawnienia do wykonywania
określonej pracy, takie jak np. Umiejętność obsługi maszyn itp. W umowie
Zjednoczonej Europy dotyczącki pracowników zagranicznych podaje się, iż wykształcenie, doświadczenie I umiejętności zdobyte w krajach Zjednoczonej Europy mają być uznane przez odpowiednie instytucje islandzkie zgodnie z odpowiednimi prawami i postanowieniami. Uznane uprawnienia i doświadczenie zawodowe wymaga wyższego wynagrodzenia na Islandii.

Związki zawodowe, składki społeczne i mężowie zaufania
Związki zawodowe są niezależne od rządu i wszystkie sprawy pomiędzy pracownikami a mężami zaufania lub pracownikami związków zawodowych są poruszane w zaufaniu.
Związki zawodowe zajmują się uzgodnieniem wysokości wynagrodzenia I innych świadczeń dla pracowników na powszechnym rynku pracy. Pracodawcy mają obowiązek potrącenia składki społecznej od wynagrodzenia swoich pracowników do odpowiedniego związku zawodowego. Na składkę społeczną składa się opłata za sporządzenie umowy zbiorowej o wynagrodzeniu i innych świadczeniach. Pokrywa ona rownież koszty dziennej pracy związków. Wszyscy pracodawcy mają również obowiązek potrącenia składek chorobowych i urlopowych zgodnie z odpowiednimi postanowieniami umowy zbiorowej.

Mężowie zaufania
Zadaniem męża zaufania jest dopilnowanie tego, aby pracodawca przestrzegał
postanowień umowy zbiorowej i nie pogwałcał socjalnych i obywatelskich praw
pracowników. Pracownicy mają obowiązek zwrócenia się do męża zaufania w przypadku zaistnienia potrzeby złożenia skargi na pracodawcę.

Bliższych informacji o prawach i obowiązkach na islandzkim rynku pracy udzielają:

Alþýðusamband Íslands
(Federacja Islandzkich Związków Zawodowych)
Sætún 1, 105 Reykjavík
tel: 53 55 600 telefaks: 53 55 601
[link widoczny dla zalogowanych]

Starfsgreinasamband Íslands
(Islandzki Związek Branż Zawodowych)
Sætún 1, 105 Reykjavík
tel: 562 6410, telefaks: 552 6830
[link widoczny dla zalogowanych]

Samiðn, samband iðnfélaga
(Samiðn, związek przemysłowców)
Borgartún 30, 108 Reykjavík
tel: 535 6000, telefaks: 535 6020
[link widoczny dla zalogowanych]

Rafiðnaðarsamband Íslands
(Islandzki Związek Inżynierów)
Stórhöfði 31, 110 Reykjavík
tel: 580 5200, telefaks: 580 5220
[link widoczny dla zalogowanych]

Landsamband Íslenskra Verslunarmanna
(Islandzkie Stowarzyszenie Handlowców)
Kringlan 7, 103 Reykjavík
tel 588 1300, telefaks 5101727
[link widoczny dla zalogowanych]

MATVÍS, matvæla- og veitingasamband
Íslands (MATVIS, stowarzyszenie gastronomiczne Islandii)
Stórhöfði 31, 110 Reykjavík
Tel 580 5200, telefaks 580 5220
[link widoczny dla zalogowanych]

Sjómannasamband Íslands
(Islandzkie Stowarzyszenie Marynarzy)
Sætún 1, 105 Reykjavík
tel 561 0769, telefaks 561 0774
[link widoczny dla zalogowanych]

Instytucje publiczne

Þjóðskrá
(Islandzki Urząd Statystyczny)
Borgartún 24, 150 Reykjavík
Tel. 569 2900, telefaks 569 2949
[link widoczny dla zalogowanych]

Po przyjeździe do kraju osoba, która uzyskała pozwolenie na pobyt, ma obowiązek zarejestrowania się w Urzędzie Statystycznym (Þjóðskrá).

Útlendingastofnun
(Urząd Imigracyjny)
Skógarhlíð 6, 105 Reykjavík
tel 510 5400, telefaks 510 5405
[link widoczny dla zalogowanych]
Urząd Imigracyjny zajmuje się udzieleniem pozwolenia na pobyt.

Vinnumálastofnun
(Urząd Pracy)
Hafnahúsið Tryggvagötu, 150 Reykjavík
tel 515 4800, telefaks 511 2520
[link widoczny dla zalogowanych]
Urząd Pracy zajmuje się udzieleniem pozwolenia na pracę.

Bliższych informacji w Twoim języku udzielają:

Alþjóðahús
(Centrum Międzynarodowe)
Hverfisgata 18, 101 Reykjavík
tel 530 9300 telefaks 530 9301
[link widoczny dla zalogowanych]
Centrum Międzynarodowe (Alþjóðhús) udziela porad, zajmuje się tłumaczeniami ustnymi i pisemnymi oraz udziela wszelkich informacji w celu ułatwienia przystosowania się przez osoby zagraniczne do życia w społeczeństwie islandzkim.

Fjölmenningarsetur
(Siedziba Wielu Kultur)
Árnagata 2-4, 400 Ísafjörður
tel 450 3090 telefaks 450 3005
[link widoczny dla zalogowanych]
Instytucja zajmuje się sprawami cudzoziemców
zamieszkałych na Islandii

mefistofeles

Najważniejsze formalności

Pozwolenie na pobyt. Paszport lub dowód osobisty wystarczy, by przebywać w Islandii do 90 dni. Jeśli planujesz dłuższy pobyt, musisz postarać się o pozwolenie. Złóż wniosek do Wydziału Imigracyjnego (Útlendingastofnun) znajdującego się w Rejkiawiku – możesz to zrobić również przez internet. Więcej informacji – m.in. lista potrzebnych dokumentów - na stronie [link widoczny dla zalogowanych] .

Meldunek. Gdy znajdziesz mieszkanie, powinieneś zgłosić swoje dane w Ewidencji Krajowej .

Pozwolenie na pracę. Nie obowiązuje. Po podpisaniu umowy i otrzymaniu islandzkiego numeru identyfikacyjnego (kennitala – załatwia go pracodawca), musisz otworzyć konto w banku oraz pofatygować się do biura podatkowego po kartę podatkową (tax card). Umożliwi ona uzyskanie tzw. osobistego wsparcia finansowego, czyli obniżki podatku. Adresy biur można znaleźć na stronie internetowej [link widoczny dla zalogowanych] - zakładki International > Addresses. Uwaga! Numer identyfikacyjny kennitala możesz uzyskać jeszcze przed znalezieniem pracy. Szczegóły na stronie [link widoczny dla zalogowanych] . By uzyskać dostęp do wszystkich aktualnych ofert pracy w Islandii, wypełnij formularz zamieszczony na stronie internetowej [link widoczny dla zalogowanych] .

Warunki pracy

Godziny pracy. Maksymalny tygodniowy czas pracy łącznie z nadgodzinami nie może przekraczać 48 godzin. Nadgodziny są dobrze płatne – 180 proc. normalnej stawki. Przez pierwsze dwa miesiące pracy prawnie wiążąca jest ustna umowa o pracę. Po tym czasie pracownik ma prawo do wersji na piśmie. Wszystkie warunki pracy i płac zapisywane są w Islandii w porozumieniach zawieranych między związkami zawodowymi a pracodawcami. Uważa się je za ogólnie wiążące – również dla osób pozostających poza związkiem zawodowym.

Urlop. Za każdy miesiąc pracy przysługują dwa dni urlopu. Rodzice, którzy pracowali w Islandii przez minimum sześć miesięcy, mają prawo do zasiłków z Funduszu Urlopu Macierzyńskiego przez okres do 9 miesięcy. Zarówno ojciec jak i matka dziecka mają wolne przez 3 miesiące, pozostałe 3 miesiące rodzice mogą rozłożyć pomiędzy siebie według własnego uznania. Zasiłki z Funduszu Urlopu Macierzyńskiego są zależne od średnich zarobków z dwóch ostatnich lat.

Zasiłek dla bezrobotnych. Przysługuje osobom w wieku 16-70 lat, jeśli legalnie przepracowały w Islandii przynajmniej 3 miesiące, aktywnie szukają pracy i są w stanie ją podjąć. Stawki zasiłku aktualizowane są co roku, dla orientacji – w 2007 roku wsparcie sięgało 114 tys. koron miesięcznie (ok. 2200 zł). Przez pierwsze trzy miesiące można było otrzymywać zasiłek w wysokości 70 proc. średniej pensji z ostatnich 6 miesięcy, nie więcej jednak niż 185 tys. koron.

Zarobki i koszty życia

Ile można zarobić… Robotnicy zarabiają średnio 1600 euro, sprzedawcy 1800, technicy 3300, a specjaliści 4000 euro miesięcznie. Pensja minimalna różni się w zależności od zawodu, jest bowiem ustalana w branżowych porozumieniach między pracodawcami a związkami zawodowymi. By uzyskać godne wynagrodzenie, warto pamiętać o zabraniu ze sobą do Islandii wszystkich dokumentów potwierdzające wykształcenie i doświadczenie zawodowe. Więcej informacji, w tym namiary na lokalny związek zawodowy, znajdziesz na stronie internetowej [link widoczny dla zalogowanych] . Dla przykładu w 2006 roku robotnicy w Islandii według stawek związkowych powinni zarabiać 1500 euro, tymczasem stawki rynkowe sięgały 2000 euro. Średnia pensja inżyniera z 5-letnim doświadczeniem wynosiła 5,7 tys. euro, choć związkowe minimum ustalono na 2,4 tys. euro.

… a ile trzeba wydać Islandia to jeden z najtańszych krajów skandynawskich. Miesięczny koszt utrzymania wynosi ok. 96 tys. koron (2100 zł, przy kursie 1 ISK = 0,02 zł). Za wynajęcie kawalerki zapłacić trzeba miesięcznie ok. 40 tys. koron, dwupokojowego mieszkania – 70-80 tys. koron. Chleb w przeliczeniu na złotówki kosztuje 2,5 zł, kilogram sera 18 zł, a piwo 3,7 zł.

Na swoim - czyli jak założyć firmę

W Islandii bez problemu uruchomisz działalność gospodarczą jako osoba fizyczna lub założysz firmę. Wszystkie szczegółowe informacje na temat inwestowania znajdziesz w broszurze [link widoczny dla zalogowanych] opracowanej przez Islandzką Agencję ds. Inwestycji.

Poszukiwany/poszukiwana

Najwięcej pracy jest w turystyce, służbie zdrowia, rolnictwie i przemyśle rybnym oraz przy sezonowych pracach w przemyśle mięsnym i w sektorze usług. Potrzebni są także różnego rodzaju wysoko wykwalifikowani specjaliści.

Praca dla małolata

Umowę o pracę na Islandii możesz zawrzeć już w wieku 16 lat. Pracodawcy mają jednak obowiązek chronić młodocianych pracowników przed pracą w trudnych i niezbezpiecznych warunkach, w niektórych branżach obowiązują też ograniczenia czasu pracy. Więcej informacji znajdziesz na stronach islandzkich związków zawodowych .

Ciekawostki

→ Główna stopa podatku dochodowego wynosi 35,72 proc. Każdy podatnik dostaje jednak tzw. wsparcie podatkowe, wynoszące ponad 32 tysiące koron.

→ Zeznanie podatkowe składa się w marcu. O roliczeniu się z fiskusem musisz pamiętać także w przypadku opuszczania Islandii. Musisz to zrobić najpóźniej siedem dni przed wyjazdem.

→ Uznawaniem dyplomów i certyfikatów zawodowych zajmują się poszczególnie islandzkie ministerstwa - we właściwych sobie dziedzinach – np. Ministerstwo Zdrowia jest odpowiedzialne za rozpoznanie i uznanie zawodów medycznych. Więcej informacji: [link widoczny dla zalogowanych] .

Wyszukane strony

Dyrektoriat ds. Zatrudnienia Możesz szukać pracy pod kątem lokalizacji. Znajdziesz tu także linki do innych agencji zatrudnienia w Islandii, jak również statystyki dotyczące zatrudnienia oraz informacje dotyczące pozwolenia na pracę i ubezpieczenia. Wersja w języku angielskim jest ograniczona, ale znajdziesz tam informacje dotyczące praw i przepisów np. zasiłków dla bezrobotnych i pozwoleń na pracę. [IS][EN]

Polskie portale

Oferty pracy

Czy znasz swoje prawa? Łatwo dostępne informacje dotyczące praw młodych ludzi. Znajdziesz tu informacje dotyczące kontraktów związkowych, bezrobocia, emerytur, dział FAQ oraz linki do związków zawodowych. [IS]